Post-traumatische Stress Stoornis (PTSS)

Wat is PTSS?

PTSS houdt in dat je een schokkende of bedreigende gebeurtenis hebt meegemaakt of gezien, en daar herinneringen aan hebt die je bezig blijven houden. Voorbeelden van traumatische ervaringen zijn (dreiging met) fysiek geweld, een ongeluk, een brand, oorlogssituaties en seksueel misbruik. Het kan gebeuren dat zo’n gebeurtenis bij je blijft spoken. Dit kan je dagelijks leven erg beïnvloeden. Het kan moeilijk zijn om te slapen, om te ontspannen, of om gezonde relaties te onderhouden. Er kunnen lichamelijke klachten ontstaan door de PTSS, vanwege een hoog spanningsniveau en slechte slaap. PTSS kan depressieve klachten in de hand werken, evenals angstklachten, middelengebruik en in ernstige gevallen zelfs zelfmoord. Het kan aanvoelen alsof je nooit meer van de herinneringen aan het trauma kunt worden verlost.

Symptomen

Symptomen van PTSS worden onderverdeeld in drie categorieën:

• De traumatische gebeurtenis (deels) herbeleven. Bijvoorbeeld in nachtmerries, flashbacks of terugkerende gedachten eraan.
• Het vermijden van alles dat aan het trauma herinnert. Bijvoorbeeld de plek vermijden waar het is gebeurd, of emotioneel ‘op slot gaan’. Het kan ook erg moeilijk zijn om over het onderwerp te praten.
• Stress; een gestressed en onveilig gevoel, niet kunnen slapen, boosheid, schrikachtigheid en hyperalert zijn.

De aard van het trauma (éénmalig of langdurig, recentelijk of in de jeugd gebeurd, seksueel van aard of niet) en de klachten kunnen per persoon sterk variëren.

Therapie voor PTSS

Therapie voor PTSS is erop gericht om het gebeurde te verwerken, zodat de PTSS-klachten verminderen of verdwijnen. In de psychologie zijn diverse behandelmethoden goed onderzocht en effectief gebleken bij zo’n twee derde van de patiënten ¹.

Drempel om hulp te zoeken

Omdat de herinneringen aan het trauma vaak al als hinderlijk worden ervaren, kan er een drempel zijn om hulp te zoeken. Wat als de klachten nog erger worden als het onderwerp van gesprek wordt? Wat als het niet lukt om erover te praten? Is dit wel het juiste moment?

Timing

Timing speelt een rol bij het behandelen van PTSS. Het is in behandeling onvermijdelijk dat het trauma onderwerp wordt van gesprek, en van het gevoelsleven. Het is alsof je de zolder gaat opruimen: uiteindelijk ruimt het op, maar tijdens het opruimen komt er eerst meer rommel en stof. Het is dus goed om een geschikt moment te kiezen voor het aangaan van een traumabehandeling. En bijvoorbeeld hier niet voor te kiezen tijdens een verhuizing, zwangerschap of nieuwe baan. Soms kunnen de klachten echter zo hinderlijk zijn dat behandeling prioriteit heeft.

 Acupunctuur bij PTSS

Binnen de acupunctuur zijn diverse behandelmethoden ontwikkeld voor PTSS. Soms betreft dit oor-acupunctuur, soms ‘gewone’ acupunctuur en soms leer je als cliënt ook methoden om thuis acupunctuurpunten te kloppen met de vingers. Acupunctuur is bij PTSS even effectief gebleken als psychotherapie ², ³, 7, 5, 6, 4.

PTSS heeft in het bijzonder mijn interesse. Met veel liefde en plezier heb ik als psycholoog gewerkt met getraumatiseerde cliënten, en de inzet van acupunctuur bij deze klachten ervaar ik als een grote verrijking. Ik schreef mijn afstudeerscriptie van de opleiding tot acupuncturist over dit onderwerp en blijf me erin verdiepen. 

Acupunctuur: rust en minder praten

Cliënten met PTSS ervaren dat acupunctuur hen veel rust brengt. Het overspannen zenuwstelsel wordt tot rust gebracht. Het wordt mogelijk om eens echt uit te ademen en te ontspannen. De slaap kan sterk verbeteren en andere gerelateerde lichamelijke klachten worden gelijktijdig aangepakt. Verder beschikt de acupunctuur over de mogelijkheid om het trauma stukje bij beetje ‘los te maken’ zonder dat er veel over hoeft te worden gepraat. Voor mensen die praten moeilijk vinden is acupunctuur vaak een goed alternatief.

De behandeling

De behandeling voor PTSS zal een combinatie zijn van een gesprek over de klachten en over de lichamelijke en geestelijke conditie in het algemeen, en een behandeling met naalden (eventueel aangevuld met kalmerende technieken om thuis in te zetten). Door mijn psychologische achtergrond ben in getraind in het inschatten van de ernst van de klachten en de gewenste behandelintensiteit. Ik weet hoe gevoelig deze materie is en bewaak de rust. Ik heb veel oog en respect voor de grenzen van de cliënt. Ik kan het verwerkingsproces in de context plaatsen en duiden. Wanneer de klachten ernstig zijn, kan ik een samenwerking aangaan met de behandelend psycholoog, zodat er een breder vangnet is voor de cliënt. Ook kan de huisarts betrokken blijven, indien de cliënt hiervoor toestemming geeft. In sommige ernstige gevallen zal ik doorverwijzen naar een grotere instelling, omdat ik inschat dat een cliënt meer nodig heeft dan ik in een particuliere praktijk kan bieden.

Acupunctuur als aanvulling op psychologische behandeling

Acupunctuur kan ook worden ingezet als aanvulling op een behandeling bij een GGZ of vrijgevestigd psycholoog. Acupunctuur draagt dan bij aan meer ontspanning en rust, betere slaap en aan het bewaken van het energieniveau tijdens de behandeling. Verwerken kost energie. Hoe meer rust en energie er is, hoe meer kans van slagen een PTSS-behandeling heeft. Dit wordt door cliënten vaak als een zeer zinvolle aanvulling ervaren.

Referenties

1. Bradley, R., Greene, J., Russ, E., Dutra, L. & Westen, D.A., 2005. A multidimensional meta-analysis of psychotherapy for PTSD. American Journal of Psychiatry. 2005; 162:214-27.

2. Church, D., Geronilla, L., Dinter, I., 2009. Psychological symptom change in veterans after six sessions of EFT (Emotional Freedom Techniques): An observational study. Int. Journal of Healing and Caring. 2009;9(1).  

3. Church, D., Hawk, C., Brooks, A. et al., 2013. Psychological trauma symptom improvement in veterans using Emotional Freedom Techniques; A randomized controlled trial. Journal of Nervous Mental Disorders, 2013. 201(2):153-160.

4. Engel, C.C., Cordova, E.H., Benedek, D.M., Liu, X., Goertz, C., Freed, M.C., Crawford, C., Jonas, W.B. & Ursano, R.J., 2014. Randomized effectiveness trial of a brief course of acupuncture for post traumatic stress disorder. Med. Care, Dec. 2014; 52(12 Suppl. 5): S57-64

5. Hollifield, M., Warner, D. & Hammerschlag, R., 2007. Acupuncture for posttraumatic stress disorder – A randomized controlled pilot trial. Journal of Nervous & Mental Disease, june 2007.

6. Kim, Y.D., Heo, I., Shiun, B.C., Crawford, C., Kang, H.W. & Lim, J. H., 2013. Acupuncture for Posttraumatic Stress Disorder: A Systematic Review of Randomized Controlled Trials and Prospective Clinical Trials. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, Vo. 2013, Article ID 615857.

7. Nemiro, A. & Papworth, S. Efficacy of two evidence-based therapies, Emotional Freedom Techniques (EFT) and cognitive behavioral therapie (CBT) for the treatment of gender violence in the Congo: A randomized control trial. Energy psychology, 2015; 7(2):13-25.